Normaal worden nieuwe diersoorten gedoopt door hun ontdekker, maar nu kunnen bedrijven dat recht ook kopen.
meer
Cocon
Nieuwe dieren
Er worden nog steeds nieuwe diersoorten ontdekt. De meeste zijn insecten, maar er zijn ook apen en dolfijnen bij.
meer
Oorkwal
Drentse Dierennamen
De meest opvallende dieren hebben vaak meer volksnamen. Zo heet de Ooievaar (Coconia ciconia) in
Drenthe: Aiber, Aibert, Eileuver, Heileuver, Euver, Luiber, Luibert en Stork.
meer
Haaienei
Indeling van het dierenrijk
Om orde en inzicht te krijgen in de veelheid en verscheidenheid aan levensvormen, heeft de mens voor alle
dieren namen bedacht en groepen waarmee ze kunnen worden ingedeeld. Het dierenrijk is verdeeld in 25 hoofdgroepen, die phyla worden genoemd.
Phyla zijn onderverdeeld in klassen en deze bestaan vervolgens weer uit ordes. Deze ordes zijn samengesteld uit één of meerdere families,
die nauw verwante soorten verenigen. Iedere diersoort heeft een dubbele naam, bestaande uit een geslachtsnaam en een soortnaam
Kikker
Indeling van de levende wereld
Vanaf Linneaus (en ook al eerder) werd de wereld steeds ingedeeld in twee rijken:
het dierenrijk en
het plantenrijk.
Onder dieren verstond men alles wat bewoog, at en groeide tot een bepaalde grootte en dan stopte met groeien.
meer
Sprinkhaan
Tijdperk van de zoogdieren
Aan het einde van het tijdperk van de reptielen zijn zeer veel dieren uitgestorven.
Waarschijnlijk door klimaatsverandering of een meteorietinslag.
Roodwangschildpad
De indeling van het dierenrijk
Het dierenrijk wordt ingedeeld in twee onderrijken:
Protozoën of Oerdiertjes (ééncelligen), die uit één cel bestaan en voor het overgrote deel microscopisch klein zijn
Metazoën (meercelligen), met een lichaam dat uit meer cellen is opgebouwd en waarvan er vele met het blote oog zichtbaar zijn.
Sommige metazoën zijn zeer eenvoudig en andere buitengewoon ingewikkeld opgebouwd.
meer
Een groep wetenschappers heeft met een geavanceerd computerprogramma de placozoa aangewezen als de diersoort die
het meest verwant is aan de gemeenschappelijke voorouder van alle dieren op aarde.
meer
Vis
Nieuwe dieren ontdekt in Tanzania
In Tanzania hebben onderzoekers dieren gevonden die tot nog toe onbekend waren.
Het gaat om zeventien reptielen- en amfibieënsoorten die hun leefgebied hebben gevonden in een bedreigd regenwoud in het oosten van het land.
Pad
Walvisjong leert voedselplek van moeder
Kalveren van de Groenlandse walvis leren de beste voedselplekken in hun eerste levensjaar van de moeder.
Deze strategie kan gevaarlijk zijn voor de dieren, omdat sommige voedselplekken onder invloed van klimaatverandering verdwijnen.
Of de walvissen een alternatieve voedsel zoekmethode hebben, is nog niet bekend.
Vogel
De paleontologie stelt aan de hand van gevonden fossielen de bouw en de systematische verwantschap van uitgestorven organismen vast, gaat hun optreden in de geschiedenis der aarde na en draagt zo met paleontologisch bewijsmateriaal bij tot de vervolmaking van de stamboom van het leven en met gidsfossielen tot de historische geologie (de geologische datering van aardlagen). meer
Konijn
Een dromedaris is een kameel
Men wilde onderscheid maken tussen de twee kamelen soorten en heeft dus de namen kameel en dromedaris geintroduceerd. Eigenlijk hadden de namen dus feris en dromedaris moeten zijn, want beiden zijn immers kamelen! meer
Anemoon
Nieuwe dinosaurussoort ontdekt in Argentinië
In Argentinië zijn resten gevonden van een nieuwe dinosaurussoort. Het betreft de Mapusaurus Roseae, een vleesetende dinosaurus die met een vermoedelijke
lengte van 12,5 meter groter was dan de Tyrannosaurus Rex en de Giganotosaurus. Nadat de resten tussen 1995 en 2001 in het westen van Argentinië waren opgegraven,
volgde een langdurig onderzoek naar de beenderen. De Mapusaurus leefde volgens de Argentijnse en Canadese onderzoekers zo'n honderd miljoen jaar geleden.
De beenderen die zijn gevonden, waren van tenminste zeven tot negen exemplaren van de Mapusaurus, waardoor het vermoeden rees dat de dieren in groepsverband
leefden en jaagden. Door de groepsstrategie konden de dieren waarschijnlijk jacht maken op de veertig meter lange Argentinosaurus, de grootste plantetende dinosaurus.
In Gabon is ruim 800.000 hectare natuur benoemd tot beschermd wetland (waterrijk en waardevol natuurgebied). Daarmee kan dit deel van het ‘groene hart van Afrika’ beter worden beschermd tegen gevaren als houtkap en jacht. Dat laatste is belangrijk voor de zeekoeien in Gabon, die nu nog maar al te vaak op het menu staan.
Kip
Niet-menselijke zintuigen
Sommige dieren hebben zintuigen die mensen niet bezitten, waaronder:
Thermoceptie of warmtezin: Groefkopadders en boa's hebben organen die infrarood licht waarnemen, zo kunnen deze slangen de lichaamswarmte van hun prooi waarnemen. Dit zintuig is niet vergelijkbaar met de thermoceptie van de mens, die van de slang lijkt eerder op een soort extra paar ogen.
Magnetoceptie of magnetismezin komt voor onder vogels
Electroceptie of elektriciteitszin komt voor onder haaien en vissen.
Echolocatie bij vleermuizen
Stromingsdetectie bij vissen, haaien en amfibieën
Orgaan van Jacobson
Dit is welliswaar in rudimentaire vorm ook bij de mens aanwezig (vomeronasaal orgaan) en ook bij andere zoogdieren, waar het dient om feromonen op te pikken van soortgenoten. Bij reptielen wordt het gebruikt om met de dubbele tong geursporen te volgen. De punten van de tong worden vlak boven de grond gehouden en daarna weer geanalyseerd in het orgaan van Jacobson
Vogels
Meest primitieve dier ontdekt
Een groep wetenschappers heeft met een geavanceerd computerprogramma de placozoa aangewezen als de diersoort die het meest verwant is aan de gemeenschappelijke voorouder van alle dieren op aarde. meer
Gans
Parthenogenese
Parthenogenese of maagdelijke geboorte is een verschijnsel dat al heel lang bekend is. Hoewel hij het fijne er nog niet van begreep, beschreef Aristoteles tussen 348 en 322 voor Christus al dat sommige insecten en vissen zich blijkbaar zonder paring voortplanten.
Wat is parthenogenese?
Bij parthenogenese ontwikkelt de eicel zich zonder bevruchting door een zaadcel tot een volledig individu.
Het lijkt wat op klonen, maar in dat geval wordt de kern van de eicel vervangen door de kern van een gewone lichaamscel.
Het lijkt ook wat op de vegetatieve voortplanting van vele planten en bepaalde lagere dieren: jonge individuen ontstaan uit gewone lichaamscellen als uitloper van het ouderlijk organisme.
Bij beide vormen van ongeslachtelijke voortplanting kunnen in korte tijd grote aantallen identieke individuen ontstaan.
Afhankelijk van de wijze waarop de ontwikkeling verloopt onderscheiden we verschillende vormen van parthenogenese.
De nakomelingen kunnen bijvoorbeeld de enkele set chromosomen houden die ook in de eicellen aanwezig is, of ze kunnen een dubbele set verkrijgen zoals in de gewone lichaamscellen door versmelting van twee eicelkernen.
De nakomelingen kunnen alleen mannelijk of vrouwelijk zijn, of beide, enzovoort.
Insecten.
Parthenogenese komt bij vele insecten voor. Iedereen die wel eens de Europese wandelende tak heeft gekweekt, weet dat dit diertje zich zonder tussenkomst van mannetjes kan voortplanten.
Bij sommige vlinders komen partheno-genetische stammen voor, zoals bij de zakjesdragers van het geslacht Psyche.
Roofvogel
Megamuis
Paleontologen hebben fossielen van een monsterlijk grote muis ontdekt in Uruguay.
Het dier werd waarschijnlijk 1.000 kilo zwaar, en was groter dan een stier, meldt het wetenschappelijke Britse blad Proceedings of the Royal Society.
Het dier leefde waarschijnlijk vier miljoen jaar geleden. Het gaat om het grootste knaagdier dat ooit werd aangetroffen.
Andrés Rinderknecht van het Natuurkundig Museum in Montevideo en zijn collega Ernesto Blanco, vonden de 53 centimeter lange schedel op de oever van de Rio de la Plata.
Het dier had voortanden van enkele centimeters lang maar kleine kiezen, wat doet vermoeden dat het zich voedde met planten en fruit.
De onderzoekers schatten dat de monster-muis tussen de 486 kilo en 2,5 ton kon wegen, het meest waarschijnlijke gemiddelde is dat het een ton zwaar werd.
Het dier leek waarschijnlijk ook wat op een nijlpaard.
Muis
Skelet van mammoet in centrum Los Angeles
De overblijfselen van de mammoet, die intussen de naam 'Zed' meekreeg, werden gevonden bij werken in de buurt van de La Brea-teerputten, een site waar regelmatig historische ontdekkingen worden gedaan.
'De ontdekkingen stellen ons in staat om ons een beeld te vormen van het leven tussen 10.000 en 40.000 jaar', voor onze tijdrekening, aldus John Harris van het museum dat de fossielen die op de La Brea-site zijn gevonden, tentoonstelt.
De La Brea-site is het resultaat van een uniek natuurfenomeen. Er borrelt al ettelijke duizenden jaar lang hete teer naar boven en dat heeft de afgelopen eeuwen, lang voor de stad Los Angeles op de plaats ontstond, aan massa’s dieren het leven gekost.
meer
Papegaai
"Oorsprong van seks"
ontdekt in visfossielen.
Australische wetenschappers hebben het oudste bewijs gevonden voor seks met penetratie in 380 miljoen jaar oude fossielen van vissen.
De wetenschappers van het Natural History Museum in Melbourne ontdekten vorig jaar al de resten van een embryo in het fossiel van een vis die behoorde tot de placodermen - gewervelde vissen met een gepantserde huid die worden beschouwd als de dinosauriërs van de zee.
Lang bleef onduidelijk hoe de vis precies zwanger was geraakt. De onderzoekers konden gezien het gepantserde uiterlijk van placodermen niet beredeneren hoe de vrouwtjesvissen werden bevrucht. meer
Soneoglyf slangengebit
Vogelmonster ontdekt
Voorloper van de duif kon nog niet zelfstandig vliegen.
Is het een vogel? Is het een reptiel? Is het een monster? Nee, het is de prehistorische voorloper van de hedendaagse duif. Meer dan honderd miljoen jaar geleden hing deze gevederde dinosaurus rond op onze aarde. Op de foto is zijn enorme staart helaas niet te zien, maar wel zijn indrukwekkende klauwen, die later zouden evolueren tot volwaardige vleugels. meer
Prehistorie
Pekingmens 270.000 jaar ouder
Ssamenvatting:
De oudste fossielen van de Pekingmens zijn nog ouder dan gedacht. 770.000 jaar in plaats van een half miljoen. Dit opent de discussie rondom de verspreiding van Homo erectus vanuit Afrika naar Oost-Azië. Mogelijk was er een zuidelijke route via de kusten van de Indische Oceaan en een noordelijke route via centraal Azië. Tussen deze routes lag een ondoordringbaar woud in Oost-Azië.
Homo erectus is één van de voorouders van de moderne mens (Homo sapiens). Fossielen van deze mensachtige zijn op veel plaatsen in de wereld gevonden. De vindplaats met de meeste overblijfselen van Homo erectus is het Chinese grottencomplex Zhoukoudian. De ouderdom van de oudste overblijfselen werd op ongeveer 500.000 jaar gedateerd. Shen (Nanjing Normal University) en collega’s komen op 770.000 jaar via een nieuwe, betere dateringsmethode. Deze ouderdom opent de discussie over de verspreiding van Homo erectus over Azië. Het nieuws werd groot gebracht in het Britse Nature. meer
Sabeltandtijgers waren erg sociale dieren
Volgens Amerikaanse en Britse experts waren sabeltandtijgers erg sociale dieren die in familieverband leefden, zoals leeuwen dat nu doen. De sabeltandtijger leefde tussen 1,6 miljoen jaar geleden en 10.000 jaar geleden, in Noord- en Zuid-Amerika.
Onderzoek heeft uitgewezen dat het afspelen van het geluid van een mogelijke prooi geen solitaire jagers aantrekt, maar wel de jagers die in groep leven, zoals de sabeltandtijger.
"Het waren krachtige jagers, maar ook sociale dieren, geen eenzaten", aldus Chris Carbone van de Zoological Society van London. "We weten vrij weinig van het gedrag van dit dier. Het nieuwe onderzoek doet ons echter besluiten dat deze grote kat in groep leefde."
Aaseter
Volgens de onderzoekers was de sabeltandtijger een aaseter, die gelokt werd door de wanhoopskreten van een gewonde of in een moeras vastgeraakte prooi.
Onderzoekers vonden vele fossielen van sabeltandtijgers bij moerassen. Wellicht kwamen de sabeltandtijgers af op stervende dieren, maar kwamen ze daarbij zelf om. Omdat het om een groot aantal fossielen gaat, wordt aangenomen dat de dieren in groep op zoek gingen naar eten. meer
Kikker
Oervis met navelstreng
Het op de wereld zetten van levende jongen is 200 miljoen jaar eerder uitgevonden dan tot nu toe bekend was. Dat bewijst een spectaculair vissenfossiel uit Australië. Het gepantserde beest had één uit de kluiten gewassen baby in haar buik, mét een navelstreng eraan.
“Dit is beslist één van de meest opmerkelijke fossielen die ooit zijn gevonden”, zegt John Long zelf. Hij is paleontoloog en wetenschappelijk hoofd van het Museum Victoria in Melbourne. “Het is niet alleen het allereerste fossiele embryo met een navelstreng, maar sowieso het oudste fossiel van een levendbarend dier.” De eerdere recordhouders waren ichtyosaurussen en mosasaurussen, die ongeveer 180 miljoen jaar geleden leefden.
Dat steekt schril af bij de ouderdom van de fossiele vis waarover Long het heeft: 380 miljoen jaar. Hij heeft de overblijfselen samen met drie collega’s ontdekt en geprepareerd. Het was een dier van ongeveer 25 centimeter, met in de buik een jonkie dat rond de 7 centimeter lang moet zijn geweest. Die babyvis was via een navelstreng verbonden met de overblijfselen van een ei – de dooierzak – én waarschijnlijk met het moederlijf, zodat hij groter kon worden dan het ei waaruit hij ontstaan was.
“We vonden dit fossiel tijdens onze laatste expeditie in de Gogo-formatie, in West-Australië”, vertelt de Australische paleontoloog aan de telefoon. “Dat was in 2005. Het duurde tot eind vorig jaar voor we ons realiseerden dat we iets fantastisch in handen hadden.” Pas in het lab werd het fossiel namelijk goed zichtbaar.
Fossiele vissen uit Gogo zijn de natte droom van elke paleontoloog, omdat ze bijzonder goed bewaard gebleven zijn. Rond de 380 miljoen jaar geleden was het gebied een koraalrif waar het water verzadigd was met kalk. Dode vissen zonken er naar de bodem en raakten soms bedekt met een laagje kalk, dat steeds verder aangroeide.
De fossielen zijn daardoor in drie dimensies bewaard gebleven, en liggen nu als ronde klompen kalk verspreid over het droge graslandschap. In het laboratorium wordt de kalk voorzichtig met verdund azijnzuur opgelost en komen de oervissen tevoorschijn. Vaak zijn zelfs zachte weefsels als spieren en zenuwen goed te zien.
De spectaculaire vondst die Long en zijn collega’s nu in Nature presenteren, hebben ze Materpiscis attenboroughi genoemd: de moedervis van Attenborough. De oervis is vernoemd naar, u vermoedde het misschien al, de bekende Britse natuurfilmer sir David Attenborough. Hij was in 1979 de eerste die de vissen van de Gogo-formatie onder de aandacht bracht met zijn televisieserie Life on Earth.
Hoe weten de paleontologen dat het kleine visje dat in de grotere vis zat een nakomeling was, en geen opgeslokte prooi? Long: “Ten eerste omdat z’n botten heel gaaf zijn, niet gebroken of door maagzuur aangetast. Ten tweede omdat het skelet een kleinere kopie is van het grotere. Ten derde vanwege de plaats waar het in de moedervis zit: dicht tegen de ruggengraat, waar je de baarmoeder verwacht. En ten vierde omdat er een navelstreng aan zit, die de kleine vis verbindt met het moederlijf. In die navelstreng zijn bloedvaten te zien.”
Bovendien hebben de onderzoekers na deze opwindende vondst een eerder gevonden fossiel opnieuw bekeken. Daarin troffen ze ook drie embryo’s aan, op ongeveer dezelfde plaats. Net als de eerst ontdekte moedervis werd dit fossiel met verfijnde technieken als scanning elektronenmicroscopie en krachtige röntgentomografie in kaart gebracht.
Voorouders van de zoogdieren zijn deze vissen niet, benadrukt Long. “De groep vissen waar zij bijhoorden, wordt wel de dinosaurussen van de zee genoemd. Zij waren 70 miljoen jaar lang de dominante levensvorm op aarde, maar hun stamboom liep 355 miljoen jaar geleden dood.” Het lijkt erop dat levendbarendheid als voortplantingsstrategie daarmee voor miljoenen jaren van de aardbodem verdween.
In de evolutie is het baren van kant-en-klare jongen vele malen uitgevonden. Long: “Eieren leggen is het beginstadium, gevolgd door het inwendig uitbroeden van de eieren, wat natuurlijk veel veiliger is. Maar sommige dieren gaan nog een stap verder: ze voeden de jongen via een placenta, zodat die nóg groter en sterker ter wereld kunnen komen. Er zijn tegenwoordig haaiensoorten die dat doen, maar die stammen dus niet van onze Materpiscis af.”
Tor
Leergierige embryo’s
Al ruim voor ze uit het ei komen, kunnen kikkervisjes de geur van gevaar leren herkennen. Weken later doen ze daar hun voordeel mee.
Dat bewijst een groep Amerikaanse en Canadese biologen met een wat luguber experiment. Ze vermaalden twintig kikkervisjes met een vijzel en mengden dat met water waarin Japanse vuurbuiksalamanders hadden rondgezwommen, dieren die wel een kikkervisje lusten. Met dat mengsel ‘trainden’ ze kikkerdril van de Noord-Amerikaanse houtkikker. Andere klompjes eieren kregen alleen scheutjes vermalen kikkervis of alleen salamanderwater in hun aquariumpje. Tegen de tijd dat ze uitkwamen, was elk spoor van die toegevoegde geuren weer verwijderd.
Twee weken na de geboorte van de kikkervisjes deden de onderzoekers salamanderwater in hun bakken, om te testen of ze daarop zouden reageren. Aangezien de Japanse vuursalamander niet in Noord-Amerika voorkomt, is een aangeboren angstreactie niet te verwachten. En die was er ook niet bij de exemplaren die als ei één van de twee geuren had meegemaakt. Alleen kikkervisjes die als ei aan de combinatie van geplette soortgenoot en vuursalamander waren blootgesteld, vertoonden wel een duidelijke reactie. Zij bewogen een stuk minder – en zouden dus minder opvallen als er echt een salamander in de buurt was geweest. Ze hadden als embryo al geleerd om het verband te leggen tussen salamandergeur en gevaar, schrijven de biologen in Proceedings of the Royal Society B.
Schelpen
Chinees leert wolven zingen en dansen
In China doet men beduidend meer dan smog de lucht in knallen, babi pangang bakken, cyclonen verwelkomen en rijstvelden omploegen. Een dierentuin in het verre China wil haar roedel wolven leren zingen en ook leren dansen. Bij toeval ontdekte een medewerker van de zoo het zangtalent van de beesten.
“Ik speelde gitaar en zong het lied ‘Ik ben een wolf uit het noorden’, en vervolgens zong een jonge wolf ritmisch met me mee. Hij plukte zelfs aan de snaren,” aldus Luo Yong, de verbaasde medewerker van de dierentuin in Chongqing. Luo stelde zich vervolgens ten doel de hele roedel aan het zingen te krijgen. En dat lukte: alle 30 wolven van de roedel zingen een mopje mee met Luo’s liedje. De Chinees wil de beesten nu nog leren discodansen.
Sprinkhaan
Tuinslak
Volg de evolutie in je achtertuin
Alle achtertuinen in Nederland vormen samen eigenlijk één megagroot laboratorium waarin je de evolutie real time kunt zien gebeuren. Door mee te doen aan het Evolutie Megalab help je mee aan Europees onderzoek aan de evolutie van de tuinslak. De huisjes van de tuinslak zijn verschillend van kleur. Die kleur is belangrijk voor hun camouflage zodat ze minder snel worden opgegeten. De kleur van het huisje bepaalt ook hoe gevoelig een slak is voor temperatuur. Zijn de kleuren van het huisje veranderd door ons opwarmende klimaat of door milieuverandering? meer
Tuinslak
Vlinders houden van mannen
De mannenhatende bacterie Wolbachia zorgt dat vlindervrouwtjes alleen dochters krijgen. Behalve op de Polynesische eilanden Upolu en Savaii. Daar wisten vlinders van de Hypolimnas bolina-soort de infectie na een manloze periode te omzeilen. Evolutie in een oogwenk.
Mannen, wat heb je eraan? De Wolbachia-bacterie, wijdverspreid onder allerlei insectensoorten, ziet het nut er niet van in. Geen wonder, want de bacterie kan alleen in de vrouwtjes van zijn gastsoorten overleven. Als een biologische hacker zorgt Wolbachia daarom dat geïnfecteerde insecten alleen nog dochters voortbrengen. Nadelig voor de mannen maar ook voor de vrouwen: zonder sex krijgen die geen nieuw bloed binnen en stagneert de soort.
Bioloog Sylvain Charlat onderzocht de Wolbachia-infectie van vlindersoort Hypolimnas bolina op twee Polynesische eilanden en ontdekte dat de damesvlinders de tegenaanval hadden ingezet. Binnen tien generaties ontwikkelden ze genen die Wolbachia onschadelijk maken en konden ze ook met de bacterie onder de leden zoons krijgen. In 2006 schoot het percentage mannetjesvlinders op Savaii na zes man-arme jaren van 1 naar 40%.
Alleenstaande moeder
Hoe meer damesvlinders, hoe meer leefgebied voor Wolbachia. Maar zonder mannen geen kinderen – toch? Bij zoogdieren is dat zeker zo, maar veel insecten kunnen zich ook zonder seks voortplanten. Normaal komen uit hun onbevruchte eitjes mannen en leveren bevruchte eitjes vrouwtjes op. Wolbachia zorgt bij de Hypolimnas bolina-vlinder dat álle eitjes vrouwtjes opleveren. Binnen een paar generaties zijn de mannetjes uitgestorven. Nieuwe vrouwtjes zijn dan genetische kopieën van hun moeder. meer
Intelligentie, gevoelens en bewustzijn was lange tijd iets wat
alleen mensen betrof. Toch laten veel onderzoeken zien, dat ook
veel dieren intelligente en gevoelige wezens zijn en volgens een
bepaald plan kunnen handelen. Ze lossen dingen op door te
denken, ruilen, bedriegen en gebruiken werktuigen, er zijn meer
slimme wezens dan tot dan toe was aangenomen. meer
In principe kunnen de mensapen niet alleen rechtop lopen, ze
zijn ook intelligenter dan apen en ze gebruiken hun handen
meer dan die dieren. De vraag waarom niet alle mensapen mens
geworden zijn is een ingewikkeld probleem. De beste manier om
die vraag te beantwoorden is terug te gaan naar het equatoriale
oerwoud van 20 of 30 miljoen jaar geleden en ons de situatie
voor te stellen vanuit het gezichtspunt van de mensapen uit die
tijd. meer
De zwarte ooievaar is een bijzondere vogel, nog specialer dan zijn witte
zusje. Het dier broedde ooit in Nederland, maar dat is al tientallen
jaren verleden tijd. In de Gelderse Poort probeert men er alles aan te
doen om de zwarte ooievaar terug te
laten komen. Maar wat is nu het verschil tussen een gewone ooievaar
en de zwarte ooievaar? meer
Eiwitten zitten elkaar in de weg
Evolutie beperkt het maximum aantal genen in organismen
Hoe meer genen, hoe ingewikkelder het beestje, zou je zeggen. Want als een dier hoger op de evolutionaire ladder staat zijn er vast meer genen nodig zijn om al deze complexiteit te beschrijven.
Toch werkt het niet zo. Onderzoekers uit Bethesda hebben een verklaring gevonden waarom er een maximum lijkt te zitten aan het aantal genen dat een organisme kan bevatten.
De Afrikaanse longvis (Protopterus aethiopicus) heeft ruim 40 keer zoveel DNA als de mens. En een amoebe genaamd Polychaos dubium zou zelfs tweehonderd keer meer DNA hebben.
Toch zitten wij duidelijk een stuk ingewikkelder in elkaar dan een amoebe. De hoeveelheid DNA bepaalt dus niet helemaal hoe 'slim' een organisme is. Wat bepaalt het dan wel?
Bij praktisch alle processen in cellen zijn eiwitten betrokken. Hoe ze eruitzien of opgebouwd zijn staat beschreven in stukken DNA genaamd genen. Zou er dan misschien een verband zijn tussen het aantal eiwit coderende genen en de complexiteit van een dier of plant? Ook dat is niet zo helder. Er zijn bijvoorbeeld rondwormen (veel voorkomende wormpjes, ook wel nematoda genoemd) die ongeveer evenveel eiwit coderende genen hebben als wij mensen. Waarom geldt er niet: "hoe meer genen hoe beter"?
meer
De kip was er het eerst!
Het is eeuwenlang het ultieme filosofische en wetenschappelijk raadsel geweest, maar dat is voorbij. Wetenschappers zijn erin geslaagd om de vraag: ‘Wie was er eerst? De kip of het ei?’ naar tevredenheid te beantwoorden. Vergeet het ei, het was de kip!
Wetenschappers hebben ontdekt dat de formatie van een eierschaal gebaseerd is op een proteïne dat zich in de eierstokken van de kip bevindt. Daaruit volgt dat een ei alleen kan bestaan als het eerst in een kip heeft gezeten.
Eierschaal
Het gaat om proteïne OC-17. Dit stofje geeft de vorming van de eierschaal een boost. En alleen met een harde eierschaal kan de embryo en de beschermende stoffen die deze nodig heeft om uit te groeien tot een kuikentje bij elkaar gehouden worden.
Razendsnel
De wetenschappers zoomden in op de ontwikkeling van het ei met behulp van de computer HECToR, die in Edinburgh staat. Ze ontdekten dat OC-17 calciumcarbonaat in calcietkristallen verbergt, zodat de eierschalen razendsnel gevormd kunnen worden. Dankzij dit trucje kunnen kippen maar liefst zes gram eierschaal per 24 uur produceren.
Dichtbij
“Men nam lang aan dat het ei eerst kwam, maar nu hebben we wetenschappelijk bewijs dat laat zien dat de kip er eerst was,” vertelt onderzoeker Colin Freeman. “Proteïne OC-17 was al eerder ontdekt, maar door het van dichterbij te bestuderen, konden we zien hoe deze het proces controleert.”
Met de ontdekking is niet alleen een eeuwenoud raadsel nu opgelost, maar kunnen wetenschappers wellicht ook nieuwe materialen gaan ontwikkelen. “Begrijpen hoe kippen eierschalen maken is fascinerend, maar kan ook aanwijzingen verschaffen als het gaat om het ontwerpen van nieuwe materialen en processen,” meent onderzoeker John Harding. “De natuur heeft innovatieve oplossingen gevonden die allerlei problemen in de wetenschap en technologie kunnen oplossen. We kunnen daar veel van leren.
Mammoet kan binnen vijf jaar tot leven komen
Er gloort hoop aan de horizon voor de uitgestorven wolharige mammoet. Japanse wetenschappers hebben een doorbraak bereikt in hun studie naar klonen en beweren in staat te zijn om de mammoet binnen een jaar of vijf tot leven te wekken. Ze halen daarvoor celkernen uit de stoffelijke resten van mammoeten. Een Afrikaanse olifant zou de draagmoeder moeten worden.
De afgelopen jaren zijn een aantal redelijk intacte mammoets gevonden. Zo’n twintig jaar geleden dachten onderzoekers het dier al te kunnen klonen door celkernen uit de restanten te halen. Maar dat mislukte. De kou waarin de stoffelijke resten jaren hadden vertoefd, had de cellen zeer zwaar beschadigd.
Muis
De Japanse wetenschappers denken nu toch in staat te zijn om de beschadigde cellen te gebruiken. Ze oefenden al met een muis die zo’n zestien jaar ingevroren had gezeten. Dat project is geslaagd en dus zijn de onderzoekers hoopvol dat ze ook de cellen van de mammoet kunnen gaan gebruiken. “Nu de technische hindernissen zijn overwonnen, hebben we alleen nog een goed stukje zacht weefsel nodig,” vertelt onderzoeker Akira Iritani.
Olifant
De onderzoeker denkt nog zo’n twee jaar nodig te hebben om de eerste celkernen uit de mammoet te halen en in de eicellen van een Afrikaanse olifant te plaatsen. Als alles goed gaat, duurt het nog zo’n 600 dagen voordat de olifant van de mammoet bevalt.
“Het succespercentage in het klonen van vee was tot voor kort laag, maar is nu zo’n dertig procent. Ik denk dat we een redelijke kans op succes hebben en er binnen vier of vijf jaar een gezonde mammoet geboren kan worden.”
Mythische katachtige gespot in Maleisië
Voor het eerst sinds 2003 zijn biologen erin geslaagd één van ‘s werelds zeldzaamste katachtigen te filmen. Het gaat om de Borneogoudkat. De wetenschappers legden het dier op het Maleisische deel van het eiland Borneo op de gevoelige plaat vast. De beelden dateren al van 2009 en begin 2010. Op sommige foto’s zijn twee of drie katachtigen te zien.
Voor 2003 waren wetenschappers ervan overtuigd dat de Borneogoudkat was uitgestorven, maar dat bleek uiteindelijk niet zo te zijn. De bijzonder rank gebouwde, roodbruine kat is een van de zeldzaamste dieren ter wereld. Biologen hopen in de toekomst meer kennis te kunnen vergaren, want er is slechts weinig bekend over het dier en zijn leefgewoontes.
De ontdekking kwam als een verrassing, zo lieten de onderzoekers weten. Ze deden onderzoek in een ontbost deel van het oerwoud en betwijfelden of zoogdieren daar überhaupt konden overleven. De betreffende beelden werden gefilmd met een zogeheten cameraval.
Voor de kiekjes van het bijzondere dier kunt u hier terecht.
De rare vorm van zeepaardjes verklaard
Het zeepaardje: het blijft een rare snuiter met die paardachtige kop en sterk gebogen nek. Maar die speciale vormen zijn geen decoratie: ze zijn broodnodig. Dankzij de speciale vorm van zijn lichaam kan het zeepaardje net wat verder reiken en wordt zijn jachtgebied tot wel twintig procent groter. En dat betekent dat het dier veel meer voedsel tot zijn beschikking heeft.
De onderzoekers baseren hun conclusies op wiskundige modellen. Met behulp van de computer vergeleken ze de lichaamsvorm van het zeepaardje met die van de zeenaald. Dit visje lijkt op het zeepaardje, maar heeft geen gebogen, maar een recht lichaam.
Elastisch
Uit de modellen blijkt dat de nek van het zeepaardje zeer elastisch en stabiel is. Die eigenschappen stellen het dier in staat om een passerende garnaal – ook al bevindt deze zich op een wat grotere afstand – te grijpen.
Slechte zwemmer
Het zeepaardje kan zijn nek buigen en deze vervolgens razendsnel uitstrekken als er iets naar zijn gading voorbij komt zetten. En dat is geen overbodige luxe: het dier is namelijk een slechte zwemmer. Dus achter zijn prooi aangaan, is zinloos.
“Elke extra millimeter die je verder kunt reiken, is belangrijk,” concludeert onderzoeker Sam van Wassenbergh. “Want dat betekent: meer voedsel.” Uit de berekeningen van de wetenschappers blijkt dat het jachtgebied van een zeepaardje dankzij zijn bijzondere nek maar liefst twintig procent groter wordt
Duif gebruikt rechterneusgat om thuis te komen
Duiven zijn prima in staat om de weg naar huis te vinden. Zelfs als ze zich honderen kilometers van de duiventil verwijderd weten. Wetenschappers proberen al jaren te achterhalen hoe de dieren het doen en hebben een nieuwe aanwijzing gevonden: de dieren bepalen onder meer aan de hand van geuren waar ze zijn en waar ze heen moeten. Die geuren pikken ze op met hun rechterneusgat.
Er is al heel veel onderzoek naar duiven gedaan. Uit meerdere studies kwam naar voren dat de dieren zich onder meer door geuren laten leiden. Wanneer ze in hun hok zitten, leren ze de richtingen van waaruit geuren komen. Zo vormen ze in hun gedachten een soort kaart met geuren.
Neusgat
Wetenschappers wilden daar wel eens meer over weten en verzamelden een aantal duiven. De onderzoekers stopten bij de helft van de dieren het linkerneusgat dicht en deden bij de andere helft het tegenovergestelde. Vervolgens werden de dieren zo’n 40 kilometer van huis losgelaten. Met behulp van zendertjes konden de wetenschappers de dieren volgen.
Langer onderweg
De duiven die enkel door hun linkerneusgat konden ademhalen, deden er veel langer over om thuis te komen. Ook stopten ze vaker onderweg en hadden ze meer moeite om de weg te vinden.
Uit eerdere onderzoeken was al gebleken dat duiven gebruikmaken van het magnetisch veld van de aarde om de weg naar huis te vinden. Maar de onderzoekers concluderen dat het magnetische veld alleen onvoldoende is. Geuren stellen de dieren in staat om niet alleen de richting te bepalen, maar ook vast te stellen waar hun locatie zich met betrekking tot de duiventil bevindt.
Wetenschappers ontdekken hoe een slang vliegt
Wetenschappers hebben achterhaald hoe slangen uit het geslacht Chrysopelea er in slagen om te vliegen. De slangen leven in het zuiden van het werelddeel Azië en zweven daar van boom tot boom. Zo kunnen de dieren al vliegend een afstand van wel 24 meter overbruggen. Hoe? Door slim gebruik te maken van de krachten die ze tot hun beschikking hebben.
De onderzoekers legden de vlucht van de slangen vast op camera en analyseerden hoe de dieren het voor elkaar kregen. “De slang trotseert de zwaartekracht niet en doet ook niet iets heel geks,” vertelt onderzoeker Jake Socha. “Het is de omvang van de krachten die wat verrassend zijn.”
Lanceren
Socha en zijn collega’s namen enkele slangen mee en lanceerden ze van zo’n veertien meter hoog. Tijdens de vlucht werd elke beweging tot in detail vastgelegd. Daaruit rolt een wiskundig model dat verklaart hoe de slang het doet.
Opwaarts
“De slang creëert een liftkracht door een combinatie van zijn platte lijf en de hoek waarmee hij in de luchtstroom belandt.” Voor de slang van een boomtak afspringt, vormt hij met zijn lichaam een soort ‘J’. “De slang wordt omhoog gedrukt, zelfs wanneer deze naar beneden beweegt, doordat de opwaartse component van de aerodynamische kracht groter is dan het gewicht van de slang.” De slang valt dus nooit direct naar beneden, maar glijdt als het ware door de lucht heen. meer
In Turkije zijn de soortnamen van drie inheemse dieren veranderd op last van het ministerie van Milieu.
Volgens de Turkse overheid hebben de dieren in het verleden met boze opzet buitenlandse namen gekregen.
Het gaat om de schapensoort 'Ovis Armeniana', het rendier 'Capreolus Capreolus Armenius' en de rode vos 'Vulpes Vulpes Kurdistanica'.
Van de eerste twee wordt de verwijzing naar Armenië weggehaald, van de laatste het woord 'Kurdistanica'.
De schapensoort gaat 'Ovis Orientalis Anatolicus' heten, van de andere twee namen verdwijnt gewoon het laatste woord.
meer
Cocon
Mythologie
Volgens een oude mythe was Arachne een vrouw die goed kon spinnen en weven.
Athene veranderde haar uit jaloezie in een spin, sindsdien heet de spin in het Grieks "arachne".
Anemoon
Anemoon
Classificatie van soorten
Bij het beschrijven maken biologen gebruik van een wetenschappelijk indelingssysteem.
In dit systeem kunnen alle dieren, planten en micro-organismen op aarde geplaatst worden.
Alle biologen gebruiken hetzelfde indelingssysteem om de biodiversiteit n logische groepen in te delen.
meer
Kleurmuis
Om te weten welke plaats de dieren innemen in het dierenrijk, moeten we iets meer weten van het biologische classificatiesysteem.
De grondlegger van dit systeem is Karl (von) Linné (Carolus Linnaeus).
meer
Raaf
Systematiek is het vakgebied dat zich bezighoudt met het indelen, oftewel het classificeren van de levende wereld.
Aristoteles, Linnaeus, Lamarck, Cuvier en Darwin hebben allen bijdragen geleverd aan de manier waarop wordt geclassificeerd.
Vroeger werd de wereld slechts ingedeeld in planten en dieren, vandaag de dag onderscheidt men meer dan dertig rijken.
meer
Bladsnijdermier
Taxonomie is de wetenschap van het indelen. Taxonomie = groep verwijst naar zowel de classificatie
van dingen als naar de methode die aan de basis van deze classificatie ligt.
Kakkerlak
Nieuwe soort leguaan ontdekt op Galápagos-eilanden
Ondanks het natuurgebied van de Galápagos-eilanden al zo intensief zijn onderzocht, is er dit keer toch een nieuwe leguaansoort ontdekt.
Roze leguanen die in 1986 voor het eerst zijn gezien zijn nu voor de eerste maal wetenschappelijk onderzocht en beschreven.
Deze leguanen blijkt een aparte soort die genetisch sterk verschilt van andere leguanen.
Vogel
Veel zoogdieren hebben een apart orgaan om feromonen waar te nemen, het vomeronasale orgaan (VNO).
In de jaren negentig is veel gespeculeerd over het bestaan van dit zesde "zintuig" bij mensen. We blijken het inderdaad te hebben,
maar het staat niet in verbinding met de hersenen. Niet meer, om precies te zijn. Waarschijnlijk heeft het menselijke VNO
zijn functie in de loop van de evolutie verloren.
Het is waarschijnlijk het beroemdste fossiel ter wereld: het versteende skelet van de Archaeopteryx dat in 1860 in het Beierse plaatsje Solnhofen werd gevonden,
toevallig vlak nadat Charles Darwin de toenmalige wereld schokte met zijn baanbrekende evolutietheorie. Voor paleontologen vormde dit fossiel het definitieve bewijs
voor het vermoeden dat vogels direct afstammen van de zogenaamde theropoden, een omvangrijke groep tweebenige roofdinosauriërs waartoe ook de legendarische
Tyrannosaurus rex behoorde. De gevonden fossielen van Archaeopteryx wijzen namelijk duidelijk uit dat het dier nog veel weg had van een klassiek reptiel,
maar ook al beschikte over lichaamskenmerken en adaptaties die direct geassocieerd worden met vogels. De met scherpe tanden uitgeruste kop leek bijvoorbeeld
sterk op die van een reptiel en ook de benige, uit 26 vergroeide wervels bestaande staart (die wel met veren bedekt was) doet meer denken aan een reptiel
dan aan een vogel. De asymmetrische vorm van de vleugels en in mindere mate het verenkleed waarmee het dier bedekt was, roepen directe associaties op met
primitieve vogels.
Wetenschappers zijn in staat om eiwitten (=spinnenrag) van een paar miljoen jaar oud te vergelijken met eiwitten van tegenwoordig.
Poot
Gans
Vogel
Egels leven al 50 miljoen jaar op aarde en voorgangers van de huidige soort zijn er al tussen de 15 en 20 miljoen jaar.
De egel behoort tot de familie der Erinaceidae, orde insekteneters (insectivora).
Onder de egels komen meerdere soorten voor. meer
Kakatoe
Vele bedreigingen voor koraalrif
De achteruitgang van de riffen is pas enkele decennia in het nieuws. En dat is niet terecht want de riffen staan al veel langer onder druk. Naast de opwarming, zijn ook onder andere de visvangst en vervuiling grote boosdoeners. Alsof het nog niet voldoende is vernietigen orkanen en tsunami’s af en toe het rif. Gelukkig kunnen de riffen zich hiervan herstellen. Als het zo doorgaat, zullen de koraalriffen in recordtempo verdwijnen. Een deel van de riffen wordt al beschermd, maar is dat wel voldoende? meer
Koraal
Zeester
De Polen
De Noord- en Zuidpool zijn in vele opzichten uniek. Planten, dieren en mensen moeten zich er op specifieke manieren aanpassen aan extreme omstandigheden. De ijskappen van Groenland en Antarctica zijn reusachtige neerslagarchieven, met daarin waardevolle klimaatinformatie. De poolgebieden vormen belangrijke schakels in het wereldwijde klimaatsysteem. meer
Geit
Dino had tiener-zwangerschappen
Sommige dinosaurussoorten konden zich voortplanten lang voordat ze volwassen waren. Dat concluderen Amerikaanse wetenschappers in het tijdschrift PNAS naar aanleiding van de fossielen die zij bekeken hebben. De resultaten van het onderzoek zijn niet alleen belangrijk om meer te weten te komen over de dino’s zelf. Het kan ons ook een beter inzicht geven in de evolutie van dieren die vandaag de dag nog voor komen op aarde.
Aanvankelijk wilden de onderzoekers met behulp van fossiele dijbeenbotten de groeisnelheid van dinosaurussen bepalen. Toen zij echter een van de botten opensneden, zagen zij in het merg calciumrijke structuren. Deze kwamen sterk overeen met structuren in het merg van vogelbotten. Bij vogels wordt het calcium gebruikt om eierschalen te produceren. Aangezien ook dino’s eieren legden, konden de onderzoekers ervan uit gaan dat beide structuren dezelfde functie hadden.
Zo kwamen zij erachter dat het hier om geslachtsrijpe vrouwelijke dinosaurussen ging. De calciumrijke structuren zijn al eerder onderzocht. Hieruit bleek dat de structuren bij dino’s maar drie tot vier weken aanwezig zijn, rond de vruchtbare periode. Om twee geslachtsrijpe vrouwtjes te kunnen bekijken, hebben de onderzoekers dus heel wat dinosaurusbotten doormidden moeten zagen.
De botten hebben, net als bomen, jaarringen. Hiermee konden de onderzoekers de leeftijd van de dinosaurussen bepalen. Met behulp van deze methode berekenden zij dat dino’s gemiddeld zo’n 30 jaar oud worden. Van deze 30 jaar leven dinosaurussen alleen de laatste drie of vier jaar als volwassenen. De geslachtsrijpe vrouwtjes die nu gevonden zijn, waren 8 en 10 jaar oud. Hieruit blijkt dat dinosaurussen zich ver voor de volwassen leeftijd al konden voortplanten. Onder volwassen dino’s is de sterfte hoog. Om als soort te overleven, was het dus noodzakelijk om al zo vroeg vruchtbaar te zijn.
meer
Skelet
Vogelmonster ontdekt
Skelet
Het fossiel van het complete skelet van de Epidexipteryx hui is gevonden in de binnenlanden van Mongolië, china. Met de vondst kunnen wetenschappers de gaten opvullen in de evolutie van de niet-vliegende dino’s tot vogels. Het fossiel is ongeveer zo groot als een duif en weegt 175 gram. Het prehistorische monstertje is ongeveer 152 tot 168 miljoen jaar oud. Genetisch gezien is de Epidexipteryx hui het meest verwant met onze hedendaagse vogels, al kon hij hoogstwaarschijnlijk niet vliegen. Zijn veren zijn nog niet vliegklaar zoals die van de Microraptor, een beest dat twee paar vleugels had.
meer
Houtsnijwerk
Mexicanen tonen 72 miljoen jaar oude zeeschildpad
"De oudste die we tot nu toe hadden gevonden was 65 miljoen jaar oud en kwam uit de Verenigde Staten", maakte het Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis bekend.
Het fossiel is samen met de versteende resten van zes andere zeeschildpadden gevonden in Coahuila. Die plek wordt door Mexicaanse wetenschappers ook weleens het ''paleontologisch paradijs'' genoemd vanwege de vele vondsten.
Volgens de onderzoekers is de zeeschildpad een voorouder van de huidige groene zeeschildpad, ook wel soepschildpad genoemd. meer
Murene
Slungelige stegosaurus
In Portugal is een stegosaurusskelet gevonden met een bijzonder lange nek.
Het fossiele skelet is een van de meest complete vondsten in Europa en de eerste met schedelfragmenten.
Stegosaurussen, pantserdino’s met harde beenplaten op hun rug, staan door hun korte voorpoten en korte nek over het algemeen bekend als grazers. Maar de Portugese vondst heeft een veel langere nek dan zijn eerder gevonden soortgenoten. Met minimaal zeventien nekwervels – vier meer dan de langste tot nu toe – is hij een soort giraffe onder de stegosaurussen.
Het prehistorische beest heeft de naam Miragaia longicollum gekregen. Miragaia betekent "wonderlijke aarde" en is ook de naam van het dorpje waar de dino is gevonden. Longicollum staat voor lange nek. meer
Vlinder
Dinosauriërs
De Dinosauria ontstonden ongeveer 230 miljoen jaar geleden in het Trias en werden dominant tegen het eind van die periode. Tijdens het hierop volgende Jura en Krijt waren de dinosauriërs de heersende landdieren, vermoedelijk de grootste die ooit geleefd hebben. Duizenden soorten, vleeseters en planteneters, ontwikkelden zich in allerlei vormen, mede door het uit elkaar bewegen van de continenten. Op het eind van het Krijt, 65 miljoen jaar geleden, stierven de meeste dinosauriërs uit, wellicht door de inslag van een meteoriet. Nog levende dinosauriërs zijn de vogels.
Sinds 1810 worden de uitgestorven dinosauriërs wetenschappelijk beschreven en de groep kreeg in 1842 haar naam. Tussen 1870 en 1925 werden veel dinosauriërfossielen ontdekt, vooral in Noord-Amerika. Daarna nam de belangstelling flink af maar sinds 1968 is er juist een aanzienlijke opleving van het onderzoek, die honderden nieuw bekende soorten opleverde en sterk verbeterde inzichten in hun verwantschappen, bouw en levenswijze. meer
Prehistorie
Fossiel van grootste zeereptiel
Op het eiland Spitsbergen is een fossiel gevonden van het grootste zeereptiel ooit. Noorse wetenschappers hebben de overblijfselen van het 150 miljoen jaar oude dier opgegraven.
Het reptiel, bijgenaamd
"Het Monster" kon wel vijftien meter lang worden, zo groot als een volwassen walvis. Het dier behoort tot de groep Pliosaurussen, en zou met gemak een kleine auto in zijn bek kunnen vermorzelen.
Pliosaurus
De eerste resten werden in 2006 gevonden. Na lang onderzoek bleek het om een soort Pliosaurus te gaan die men nog niet kende.
Onderzoekers hebben de drie meter lange flipper van het reptiel gereconstrueerd. Verder vonden zij de neus van het beest, tanden, delen van de nek, de rug en de schouders. Helaas liep er een riviertje over de plek waar de kop lag, dus de schedel was bijna geheel weggespoeld.
Slangendrank
Fossiel van dino-etende kikker ontdekt
Wetenschappers hebben in Madagascar een 70 miljoen jaar oud fossiel ontdekt van een dinosaurusetende kikker. Met vijf kilo droog aan de haak, een lengte van 40 centimeter en een gigantische mond kreeg het dier de toepasselijke naam "Beelzebufo".
Wereldreis
Paleontoloog David Krause van de Stony Brook University ontdekte het dier en met de afmetingen van een gemiddelde strandbal is het waarschijnlijk de grootste kikker die ooit geleefd heeft. Opmerkelijk is dat het amfibie behoort tot de zogenaamde 'Ceratophrys'-familie, een soort die alleen maar voorkomt in Zuid-Amerika. Hoe het komt dat het dier toen rondhuppelde op het Afrikaans eiland, aan de andere kant van de wereld, is niet geweten.
Hellekikker
De vondst bevestigt eerdere vermoedens dat in de Late Krijttijd Zuid-Amerika, Madagascar en het Indische subcontinent met elkaar verbonden waren. Het zou ook betekenen dat de verspreiding van zulke beesten veel vroeger begon dan eerder gedacht. Als Beelzebufo, of "kikker uit de hel", hetzelfde karakter en een gelijkaardige aanvalstactiek had als zijn Zuid-amerikaanse broertjes, dan kon hij met gemak pasgeboren dinosaurussen verorberen. meer
Kogelvis
Zes ton bijtkracht per cm2
De kaken van het gigantische zeemonster hadden met gemak een bestelbus aan gruzelementen kunnen malen.
De Pliosaurus, waarvan op het Noorse Spitsbergen een fossiel is gevonden, kon vier keer harder bijten dan de Tyrannosaurus rex, die tot voor kort bekendstond als het dier met de sterkste kaken. Wetenschappers van de Universiteit van Oslo presenteren deze week hun onderzoek naar het fossiel van de Pliosaurus-soort. Het betreft de achterste helft van zijn drie meter lange schedel. ,,Van een dier met zo’n schedel verwacht je een stevige bijt. Maar dit is buitensporig,’’ zei Joern Hurum, hoogleraar gewervelde paleontologie.
Na veel rekenen kregen de deskundigen een beeld van de bijtkracht van het prehistorische zeedier, dat de naam roofdier X ontving. De dertig centimeter lange tanden oefenden een kracht van zes ton per vierkante centimeter uit. Daarmee was de bijtkracht tien keer groter dan die van elk hedendaags dier. Nu zijn aligatoren, krokodillen en en haaien kampioen in bijten.
Roofdier X leefde volgens de wetenschappers 147 miljoen jaar geleden, tijdens de Jura-periode. Het beest was met vijftien meter net zo lang als een vrachtwagen met oplegger en woog met 45 ton evenveel als een kleine locomotief. De Pliosaurus voedde zich met vis, inktvissen en zeereptielen. Hij had vier grote vinnen om zichzelf voort te stuwen. Na onderzoek in een windtunnel werd geconcludeerd dat de Pliosaurus er vermoedelijk meestal twee gebruikte. De twee andere werden alleen in beweging gezet als hij een sprintje moest trekken. CT-scans wezen uit dat de Pliosaurus kleine hersenen had, die dezelfde vorm hadden als die van de witte haai.
Tijdens een expeditie in 2007 vingen onderzoekers een glimp van roofdier X op. Zij bestudeerden op Spitsbergen de botresten van een kleinere Pliosaurussoort, toen zij grote botfragmenten uit de grond zagen steken. De vindplaats werd afgezet, de gps-coördinaten werden opgeslagen en in de zomer van 2008 keerden de wetenschappers terug om het graafwerk te verrichten. Langzaam kwam de grootste Pliosaurus die ooit is aangetroffen tevoorschijn.
Naast een deel van de schedel werden ook 20.000 fragmenten van het skelet veiliggesteld.
Terwijl de Universiteit van Oslo maandag de bevindingen uit de doeken deed, maakten Canadese wetenschappers bekend een fossiel te hebben gevonden van mogelijk de kleinste dinosaurus ooit. De Hesperonychus, een vleesetend dier, was zo groot als een kip en had twee poten met vlijmscherpe klauwen.
meer
Sprinkhaan
Schildpadden hadden vroeger enkel schild aan onderkant
Een 220 miljoen jaar oud schildpaddenfossiel dat in China gevonden werd, werpt een nieuw licht op de evolutie die het schild van de reptielen onderging.
Het gevonden fossiel wordt beschouwd als de voorvader van alle schildpadden die we nu kennen. Het fossiel toont aan dat de borstplaat van het schildpaddenschild zich eerder ontwikkelde dat de rest van het schild.
De borstplaat zou een verlenging van de ribben van dier gevormd hebben en als bescherming gediend hebben tijdens het zwemmen. De rug werd enkel door verharde huid beschermd.
"Sinds de jaren 1800 ontstonden er verschillende hypotheses over het ontstaan van het schildpaddenschild. Nu we de oudst gevonden schildpad hebben onderzocht, kunnen we stellen dat het schild niet uit de huid ontstond, maar dat het eerder om een verlenging van de ruggegraat en de ribben gaat",zegt Dr. Xiao-Chun Wu van het Canadese Natuurmuseum.
Embryo's
De onderzoekers zien hun theorie gestaafd door de manier waarop schildpaddenembryo's groeien; de embryo's groeien namelijk eveneens eerst een borstplaat aan.
Het fossiel bezit overigens nog andere kenmerken die we tegenwoordig niet meer terugvinden bij schildpadden. Zo had het dier tanden en een lange staart.
Verboden voorwerpen
Muziekinstrument van cactus
Handel in zeehondenproducten verbieden!
Kamerleden van de PVDA en VVD hebben gezamenlijk een wetsvoorstel ingediend om de handel in zeehondenproducten te verbieden. Met deze nieuwe wetgeving zal Nederland de grenzen definitief sluiten voor producten afkomstig van zeehonden.
Beeld
Wat is nomenclatuur
Alle levende organismen hebben een dubbele Latijnse naam.
Dit noemt men wel nomenclatuur.
Die Latijnse naam is overal in de wereld hetzelfde en dus gemakkelijk.
De naam van een dier is in elke andere taal totaal verschillend en dus onsamenhangend.
De binaire (= bestaande uit 2 namen) naamgeving vermeldt altijd de geslachtsnaam en de soortnaam. Bijvoorbeeld Pantherophis Guttatus, Pantherophis is de geslachtsnaam en Guttatus is de soortaanduiding.
Soms staan er 3 Latijnse namen, de laatste is dan de naam van de ondersoort.
Sommige mensen schrijven Pantherophis Guttatus Guttatus, maar dit is fout.
Het zou hier dan gaan om een ondersoort en dat kan niet want er is geen ondersoort van de Pantherophis Guttatus, wel zijn er vele kleurvarianten van dezelfde soort Pantherophis Guttatus.
Wie heeft de nomenclatuur bedacht?
De nomenclatuur is bedacht door Carl Linnaeus, Zweedse arts uit de 18e eeuw (1707-1778). Linnaeus ontwikkelde een kunstmatig onderverdeling van het planten- en dierenrijk.
Hij keek bij planten naar de voortplantings-organen, de stampers en meeldraden.
Natuurlijke systemen delen organismen in op basis van hun verwantschap, of, beter gezegd op basis van hun overeenkomsten in uiterlijk.
Kunstmatige indelingen gaan uit van één bepaald kenmerk.
In een kunstmatig systeem kan een plantengroep geheel verschillende soorten bevatten, zolang ze maar dat ene kenmerk vertonen.
Volgens Linnaeus was indeling op een kunstmatig manier het makkelijkste, je kunt snel een indeling maken. Linnaeus was niet de enige die zich hier mee bezig hield, je had verder nog: Lamarck, Darwin en zijn bekendste leerling Daniël Solander. Solander ging als bioloog mee met kapitein James Cook op zijn eerste tocht rond de wereld.
In de 19e eeuw kwam ere en nieuwe kijken op de indeling van Linnaeus. Onder leiding van Darwin (1809-1882) kwam er een discussie op gang om de naamgeving van Linnaeus te veranderen. Linnaeus keek naar één anatomische overeenkomst en op grond daarvan maakte hij een indeling. Darwin keek, mede door zijn evolutietheorie, naar stamverwantschap.
En nu kijkt maar ook naar DNA-verwantschap. Een nieuwe revolutie is geboren, er zullen de komende jaren nog vele naamsveranderingen optreden.
Dagpauwoog
Tuinslak
Doe mee
Wees een echte onder-zoeker en doe mee aan Europees wetenschappelijk onderzoek.
Op de website kun je invullen welke kleuren van de tuinslak je hebt gezien.
Je krijgt dan meteen te horen of er evolutie is opgetreden bij de tuinslak ten opzichte van oudere waarnemingen in jouw omgeving.
Hoe meer mensen in Nederland meedoen aan het Evolutie Megalab, des te beter kunnen we de resultaten van vroeger en nu met elkaar vergelijken.
Zo kunnen we straks met meer zekerheid zeggen of de tuinslak is eëvolueerd. meer
Tuinslak
Het nut van mannenDe meeste insectensoorten planten zich seksueel voort: een mannetje bevrucht een vrouwtje en het vrouwtje legt eitjes waaruit vruchtbare nakomelingen komen, zowel mannetjes als vrouwtjes. Sommige soorten raken echter besmet met een bacterie die ervoor zorgt dat het vrouwtje enkel vrouwelijke nakomelingen voortbrengt. De soort plant zich dan dus alleen nog aseksueel voort. De bacterie heeft daar voordeel van, want hij kan zichzelf namelijk alleen verspreiden via vrouwtjes. Dr. Ken Kraaijeveld gaat de komende vier jaar met een Veni-subsidie onderzoeken wat de voor- en nadelen van deze aseksuele voortplanting. Hij doet dat aan de sluipwespensoort Leptopilina clavipes die algemeen voorkomt op Nederlandse zandgronden. Hij stelt zich daarbij de vraag wat het nut van mannen is. meer
Mensen die bang zijn voor spinnen
kunnen maar beter niet naar Madagascar afreizen; daar werd kort
geleden de grootste spinnewebmaker
ter wereld ontdekt. Dode exemplaren
van de spin waren eerder al in musea
te bewonderen, maar nog niet eerder was de Nephila Komaci levend
gezien. In dit artikel lees je alles over een zeer grote spin die enorme webben maakt; de Nephila meer
Muizen zijn er over de gehele wereld. Ze zitten in het bos, in
huis, in de savannes en in de steden. Alleen op Antarctica is het
te koud voor ze. Muizen leven al heel erg lang in de buurt van
mensen, de bekendste muis is dan ook de 'huismuis'. Er zijn nog
ongeveer 40 andere soorten, waarvan de meesten in Afrika en
Zuidoost-Azie leven. meer
De bever komt in Nederland bijna niet meer voor. Bevers zorgen
echter wel voor een hoogwaardig leefgebied voor vele andere
amfibieën. Belangrijk voor de natuur in Nederland is dus om de
bever te herintroduceren in gebieden aangezien er meer profijt
dan schade van bevers is. Vooral boeren zijn het vaak niet eens
met het herintroduceren van de bever aangezien bevers veel
kapotvreten. In dit artikel staat informatie over de verdwijning
en herintroducering van de bever. meer
Wie de fregatvogel heeft gezien, weet wie de echte piraat onder
de vogels is. Met zijn rode ballon valt het mannetje het meest
op. Het vrouwtje is onopvallender. Deze zeevogel kan helemaal
niet zwemmen en vangt zijn vis zelden zelf. Om hem te mogen
aanschouwen, zal men naar de natuurlijk dierentuin moeten
afreizen: meer
Help, de honingbij verdwijnt! Tenminste, als je de angstaanjagende berichten moet geloven. Op mysterieuze wijze verdwijnen elk jaar tal van bijenvolken. Moeten we ons zorgen maken? meer
Genetisch gemanipuleerde kip verspreidt vogelgriep niet
Engelse wetenschappers hebben de genen van kippen zo aangepast dat de dieren niet meer in staat zijn om vogelgriep te verspreiden. De kippen kunnen de griep nog wel krijgen, maar vormen dus geen risico voor hun omgeving. Het is een doorbraak met grote mogelijkheden: wellicht zijn ook andere besmettelijke ziekten op deze manier een halt toe te roepen.
Het genetisch manipuleren van de dieren werkt volgens de onderzoekers veel beter dan vaccinaties. Niet alleen is het vaccineren van alle vogels veel werk; het is ook nutteloos als een virus muteert. De manipulatie werkt altijd. Ook als er sprake is van mutaties.
meer
Nieuwe, stokoude dinosaurussoort ontdekt
Paleontologen hebben een nieuwe dinosaurussoort ontdekt. De dino is zo’n 230 miljoen jaar oud en is één van de eerste vleesetende dinosaurussen. Het dier was met een lengte van 1,2 meter en een gewicht van vier tot zes kilo niet heel indrukwekkend. Toch was dit ranke diertje de verre voorouder van de absoluut angstaanjagende Tyrannosaurus rex.
De onderzoekers ontdekten de restanten van de dinosaurus in Argentinië. In hetzelfde gebied werd eerder ook al de oudste dinosaurus ontdekt: de Herrerasaurus. De kans is dan ook groot dat Argentinië de geboorteplaats van de dinosaurussoort is.
Kenmerken
De nieuwe dinosaurussoort heeft de naam Eodromaeus murphi gekregen. Het dier is klein, maar heeft alle kenmerken die wetenschappers ook bij latere dinosaurussen aantroffen. Zo heeft het dier onder meer klauwen waarmee hij dingen kon vastgrijpen en een staart die hem in balans hield. Het zijn allemaal kenmerken die ook T. rex en andere vleesetende dinosaurussen met zich meedroegen.
De allereerste
De onderzoekers zijn opgetogen over de vondst. Ze komen naar eigen zeggen steeds dichter in de buurt van de allereerste dinosaurus. Die moet niet lang voordat de Eodromaeus murphi kwam, zijn ontstaan.
Enkele tientallen miljoenen jaren na Eodromaeus murphi werden de dinosaurussen de toonaangevende macht op aarde. Een groot aantal dieren stierf uit en de dinosaurus vulde dat gat in. De soort floreerde en de dinosaurussoorten werden ook steeds groter. Zo’n 65 miljoen jaar geleden kwam daar een einde aan. Welke factoren exact bijdroegen aan het uitsterven van de dinosaurus is nog steeds onduidelijk. Onder meer meteorietinslagen en klimaatverandering zouden een rol gespeeld hebben.
Organisme blijkt 34.000 jaar oud en springlevend
Onderzoeker Brian Schubert heeft een wel heel bijzondere ontdekking gedaan. Hij trof bacteriën aan in 34.000 jaar oude zoutkristallen. De bacteriën zitten in zeer kleine met vloeistofgevulde ruimtes en zijn nog springlevend. Natuurlijk is die 34.000 jaar de organismen ook niet in de koude kleren gaan zitten: ze planten zich niet meer voort en bewegen ook niet. Ze zijn in een soort winterslaap beland.
Zoutkristallen ontstaan heel snel. Waarschijnlijk waren de bacteriën op de verkeerde plaats op het verkeerde moment en zijn ze tijdens de razendsnelle vorming van de kristallen gevangen geraakt.
Geen energie
“Ze leven, maar gebruiken geen energie om rond te zwemmen,” vertelt Schubert. “En ze planten zich ook niet voort. Ze doen niets, behalve zichzelf in leven houden.” En dat is al een hele kunst in zo’n kleine kristal.
Algen
Dat de bacteriën het zo lang uit hebben gehouden, is vooral te danken aan het feit dat ze niet de enige gevangen zijn. Ook algen zijn het slachtoffer geworden van de snelle vorming van de zoutkristallen. De bacteriën gebruiken de algen waarschijnlijk als voedsel. En dat wijst erop dat zich door de jaren heen in de zoutkristallen een microscopisch ecosysteem heeft gevormd.
DNA
De onderzoekers hopen in de toekomst te kunnen achterhalen hoe de microben erin geslaagd zijn om zolang in leven te blijven. “We weten niet precies wat er aan de hand is,” vertelt onderzoeker Tim Lowenstein. “Ze moeten in staat zijn om hun eigen DNA te herstellen, want DNA raakt door de jaren heen versleten.”
Wakker worden!
De wetenschappers hebben de microben inmiddels wakker gemaakt. Het duurde zo’n twee en een halve maand voordat de organismen uit hun winterslaap kwamen zetten. Kort daarna begonnen ze zichzelf voort te planten. “Ze zijn 34.000 jaar oud en hebben kinderen,” merkt Schubert op.
De bacteriën kunnen wel eens de oudste levende organismen op aarde zijn. Zo’n tien jaar geleden beweerden onderzoekers een bacterie met een leeftijd van 250 miljoen jaar ontdekt te hebben. Maar dat bleef een controversiële claim die nooit echt bewezen werd.
Kraai gebruikt ‘gereedschap’ tijdens verkenningstocht
De kraai Corvus moneduloides onderzoekt onbekende en mogelijk gevaarlijke voorwerpen met behulp van ‘gereedschap’, oftewel takjes. Dat blijkt uit onderzoek. Eerder bleek ook al dat de vogel takken gebruikt om aan voedsel te komen. Het is waarschijnlijk de eerste keer dat wetenschappers kunnen aantonen dat een vogel gereedschappen voor meerdere doeleinden benut.
De onderzoekers schotelden de kraaien meerdere nieuwe objecten voor om te kijken hoe de vogels daarop zouden reageren. De objecten werden in de kooien gelegd zonder dat de vogels dat zagen, zodat ze deze niet met mensen zouden associëren.
Snavel
“We ontdekten dat sommige kraaien de objecten eerst met een gereedschap in plaats van met hun snavel aanraakten,” vertelt onderzoeker Jo Wimpenny. “De kraaien gebruikten de gereedschappen om informatie te verzamelen en meer te leren over het object dat nieuw en mogelijk gevaarlijk was.”
Intelligent
De kraai wordt als zeer intelligent beschouwd. Maar de Corvus moneduloides spant toch echt de kroon. “Buiten de mens om zijn er slechts enkele soorten die gereedschappen voor meerdere doeleinden gebruiken. Dus onze observatie zijn zo opwindend, omdat ze suggereren dat de kraai ook tot deze kleine groep behoort.” Het onderzoek wijst erop dat het brein van vogels veel complexer is dan gedacht.
Leren
Het gebruik van gereedschappen lijkt wel bij de soort ingebakken te zitten. Ouders maken veel tijd vrij om hun kroost te leren met de ‘gereedschappen’ om te gaan.
Schedel van ijsbeer trekt klimaatverandering niet
Wetenschappers hebben een computersimulatie gemaakt van de schedel van een ijsbeer en de kracht die deze tijdens het eten te verduren krijgt. Ze ontdekten dat de schedel zeer zwak is. Dat betekent dat de ijsbeer alleen maar zacht voedsel kan nuttigen. Slecht nieuws, nu kieskeurigheid mede door het veranderende klimaat en de oprukkende grizzlybeer geen optie meer is.
De ijsbeer stamt af van de bruine beer en evolueerde de afgelopen miljoenen jaren tot een heel nieuwe soort. Zo zijn ijsberen de enige beren die alleen maar vlees eten. Hun dieet bestaat voornamelijk uit zacht zeehondenvlees. Dat zachte dieet heeft ervoor gezorgd dat hun schedel door de miljoenen jaren heen zwakker is geworden; een sterke schedel is immers alleen nodig als er veel gevochten moet worden of als er veel kracht nodig is om voedsel te kauwen.
Kiezen
Door het dieet raakten de ijsberen ook hun sterke, malende kiezen kwijt. Al die veranderingen kunnen de beren nu de kop kosten, zo concluderen de onderzoekers van de universiteit van Californië.
In Peru hebben paleontologen in de jungle een 85 miljoen jaar oud fossiel gevonden. Het fossiel bestaat uit restanten van een nog onbekende inktvissoort die stamt uit het tijdperk Krijt. In deze geologische periode leefden ook de dinosaurussen. Wetenschappers ontdekten de inktvis al in januari, maar maakten de bijzondere vondst pas vandaag bekend.
Het gaat om een soort inktvis die nog nooit eerder werd aangetroffen,” aldus paleontoloog Klaus Honniger, die met zijn onderzoeksteam het 32 centimeter lange, kegelvormige fossiel in een waterbekken in de Amazone vond. Uit dit laatste concluderen de wetenschappers dat de inktvis waarschijnlijk in een zoutwatermeer leefde.
Locatie
Het fossiel werd begin januari al in de Maranon River ontdekt. Om de vindplaats te beschermen tegen pottenkijkers gaf Honninger geen specifieke locatie vrij.
Periode
Het tijdperk Krijt is voornamelijk bekend als de tijd waarin de dinosaurussen leefden. Het tijdperk begon ongeveer 144 miljoen jaar geleden en hield pas 79 miljoen jaar later op na een grote golf van uitstervingen, waarbij onder andere de dinosaurussen massaal het leven lieten.
Waar zijn de pootjes van de slang gebleven?
Ooit, heel lang geleden, wandelden slangen met behulp van korte pootjes over het land. Anno 2011 zijn er geen pootjes meer te bekennen en wetenschappers vragen zich af hoe die uiteindelijk ‘zomaar’ konden verdwijnen. Een nieuwe studie komt met antwoorden. Alles wijst erop dat vrijwel alle slangen ooit pootjes hadden en dat ze die te danken hadden aan hun voorouder: de hagedis.
“Als iets niet nuttig is dan kan het verdwijnen zonder dat het invloed heeft op de overlevingskansen van het dier,” vertelt onderzoeker Alexandra Houssaye. “Het verdwijnen kan zelfs heel positief zijn. Bijvoorbeeld als de benen de beweging van de slang in de weg zaten.” Waarschijnlijk had het dier tijdens het graven of zwemmen last van zijn ledematen en was dat de reden dat ze uiteindelijk verdwenen.
Fossiel
De onderzoekers vermoeden dat sommige – of mogelijk zelfs alle – slangen ooit benen hadden, maar dat deze geleidelijk aan verdwenen. Ze baseren hun conclusies op de analyse van een gefossiliseerde slang: de Eupodophis descouensi. Het dier leefde tientallen miljoenen jaren geleden. De wetenschappers focusten zich op de heupen en piepkleine pootjes van het dier. meer