De kip was er het eerst!

Het is eeuwenlang het ultieme filosofische en wetenschappelijk raadsel geweest, maar dat is voorbij. Wetenschappers zijn erin geslaagd om de vraag: ‘Wie was er eerst? De kip of het ei?’ naar tevredenheid te beantwoorden. Vergeet het ei, het was de kip!

Wetenschappers hebben ontdekt dat de formatie van een eierschaal gebaseerd is op een proteïne dat zich in de eierstokken van de kip bevindt. Daaruit volgt dat een ei alleen kan bestaan als het eerst in een kip heeft gezeten.

Eierschaal
Het gaat om proteïne OC-17. Dit stofje geeft de vorming van de eierschaal een boost. En alleen met een harde eierschaal kan de embryo en de beschermende stoffen die deze nodig heeft om uit te groeien tot een kuikentje bij elkaar gehouden worden.

Razendsnel
De wetenschappers zoomden in op de ontwikkeling van het ei met behulp van de computer HECToR, die in Edinburgh staat. Ze ontdekten dat OC-17 calciumcarbonaat in calcietkristallen verbergt, zodat de eierschalen razendsnel gevormd kunnen worden. Dankzij dit trucje kunnen kippen maar liefst zes gram eierschaal per 24 uur produceren.

Dichtbij
“Men nam lang aan dat het ei eerst kwam, maar nu hebben we wetenschappelijk bewijs dat laat zien dat de kip er eerst was,” vertelt onderzoeker Colin Freeman. “Proteïne OC-17 was al eerder ontdekt, maar door het van dichterbij te bestuderen, konden we zien hoe deze het proces controleert.”

Met de ontdekking is niet alleen een eeuwenoud raadsel nu opgelost, maar kunnen wetenschappers wellicht ook nieuwe materialen gaan ontwikkelen. “Begrijpen hoe kippen eierschalen maken is fascinerend, maar kan ook aanwijzingen verschaffen als het gaat om het ontwerpen van nieuwe materialen en processen,” meent onderzoeker John Harding. “De natuur heeft innovatieve oplossingen gevonden die allerlei problemen in de wetenschap en technologie kunnen oplossen. We kunnen daar veel van leren.

Mammoet kan binnen vijf jaar tot leven komen

Er gloort hoop aan de horizon voor de uitgestorven wolharige mammoet. Japanse wetenschappers hebben een doorbraak bereikt in hun studie naar klonen en beweren in staat te zijn om de mammoet binnen een jaar of vijf tot leven te wekken. Ze halen daarvoor celkernen uit de stoffelijke resten van mammoeten. Een Afrikaanse olifant zou de draagmoeder moeten worden.

De afgelopen jaren zijn een aantal redelijk intacte mammoets gevonden. Zo’n twintig jaar geleden dachten onderzoekers het dier al te kunnen klonen door celkernen uit de restanten te halen. Maar dat mislukte. De kou waarin de stoffelijke resten jaren hadden vertoefd, had de cellen zeer zwaar beschadigd.

Muis
De Japanse wetenschappers denken nu toch in staat te zijn om de beschadigde cellen te gebruiken. Ze oefenden al met een muis die zo’n zestien jaar ingevroren had gezeten. Dat project is geslaagd en dus zijn de onderzoekers hoopvol dat ze ook de cellen van de mammoet kunnen gaan gebruiken. “Nu de technische hindernissen zijn overwonnen, hebben we alleen nog een goed stukje zacht weefsel nodig,” vertelt onderzoeker Akira Iritani.

Olifant
De onderzoeker denkt nog zo’n twee jaar nodig te hebben om de eerste celkernen uit de mammoet te halen en in de eicellen van een Afrikaanse olifant te plaatsen. Als alles goed gaat, duurt het nog zo’n 600 dagen voordat de olifant van de mammoet bevalt.

“Het succespercentage in het klonen van vee was tot voor kort laag, maar is nu zo’n dertig procent. Ik denk dat we een redelijke kans op succes hebben en er binnen vier of vijf jaar een gezonde mammoet geboren kan worden.”

Mythische katachtige gespot in Maleisië

Voor het eerst sinds 2003 zijn biologen erin geslaagd één van ‘s werelds zeldzaamste katachtigen te filmen. Het gaat om de Borneogoudkat. De wetenschappers legden het dier op het Maleisische deel van het eiland Borneo op de gevoelige plaat vast. De beelden dateren al van 2009 en begin 2010. Op sommige foto’s zijn twee of drie katachtigen te zien.

Voor 2003 waren wetenschappers ervan overtuigd dat de Borneogoudkat was uitgestorven, maar dat bleek uiteindelijk niet zo te zijn. De bijzonder rank gebouwde, roodbruine kat is een van de zeldzaamste dieren ter wereld. Biologen hopen in de toekomst meer kennis te kunnen vergaren, want er is slechts weinig bekend over het dier en zijn leefgewoontes.

De ontdekking kwam als een verrassing, zo lieten de onderzoekers weten. Ze deden onderzoek in een ontbost deel van het oerwoud en betwijfelden of zoogdieren daar überhaupt konden overleven. De betreffende beelden werden gefilmd met een zogeheten cameraval.

Voor de kiekjes van het bijzondere dier kunt u hier terecht.

Het zeepaardje: het blijft een rare snuiter met die paardachtige kop en sterk gebogen nek. Maar die speciale vormen zijn geen decoratie: ze zijn broodnodig. Dankzij de speciale vorm van zijn lichaam kan het zeepaardje net wat verder reiken en wordt zijn jachtgebied tot wel twintig procent groter. En dat betekent dat het dier veel meer voedsel tot zijn beschikking heeft.

De onderzoekers baseren hun conclusies op wiskundige modellen. Met behulp van de computer vergeleken ze de lichaamsvorm van het zeepaardje met die van de zeenaald. Dit visje lijkt op het zeepaardje, maar heeft geen gebogen, maar een recht lichaam.

Elastisch
Uit de modellen blijkt dat de nek van het zeepaardje zeer elastisch en stabiel is. Die eigenschappen stellen het dier in staat om een passerende garnaal – ook al bevindt deze zich op een wat grotere afstand – te grijpen.

Slechte zwemmer
Het zeepaardje kan zijn nek buigen en deze vervolgens razendsnel uitstrekken als er iets naar zijn gading voorbij komt zetten. En dat is geen overbodige luxe: het dier is namelijk een slechte zwemmer. Dus achter zijn prooi aangaan, is zinloos.

“Elke extra millimeter die je verder kunt reiken, is belangrijk,” concludeert onderzoeker Sam van Wassenbergh. “Want dat betekent: meer voedsel.” Uit de berekeningen van de wetenschappers blijkt dat het jachtgebied van een zeepaardje dankzij zijn bijzondere nek maar liefst twintig procent groter wordt

Er is al heel veel onderzoek naar duiven gedaan. Uit meerdere studies kwam naar voren dat de dieren zich onder meer door geuren laten leiden. Wanneer ze in hun hok zitten, leren ze de richtingen van waaruit geuren komen. Zo vormen ze in hun gedachten een soort kaart met geuren.

Neusgat
Wetenschappers wilden daar wel eens meer over weten en verzamelden een aantal duiven. De onderzoekers stopten bij de helft van de dieren het linkerneusgat dicht en deden bij de andere helft het tegenovergestelde. Vervolgens werden de dieren zo’n 40 kilometer van huis losgelaten. Met behulp van zendertjes konden de wetenschappers de dieren volgen.

Langer onderweg
De duiven die enkel door hun linkerneusgat konden ademhalen, deden er veel langer over om thuis te komen. Ook stopten ze vaker onderweg en hadden ze meer moeite om de weg te vinden.

Uit eerdere onderzoeken was al gebleken dat duiven gebruikmaken van het magnetisch veld van de aarde om de weg naar huis te vinden. Maar de onderzoekers concluderen dat het magnetische veld alleen onvoldoende is. Geuren stellen de dieren in staat om niet alleen de richting te bepalen, maar ook vast te stellen waar hun locatie zich met betrekking tot de duiventil bevindt.

Wetenschappers hebben achterhaald hoe slangen uit het geslacht Chrysopelea er in slagen om te vliegen. De slangen leven in het zuiden van het werelddeel Azië en zweven daar van boom tot boom. Zo kunnen de dieren al vliegend een afstand van wel 24 meter overbruggen. Hoe? Door slim gebruik te maken van de krachten die ze tot hun beschikking hebben.

De onderzoekers legden de vlucht van de slangen vast op camera en analyseerden hoe de dieren het voor elkaar kregen. “De slang trotseert de zwaartekracht niet en doet ook niet iets heel geks,” vertelt onderzoeker Jake Socha. “Het is de omvang van de krachten die wat verrassend zijn.”

Lanceren
Socha en zijn collega’s namen enkele slangen mee en lanceerden ze van zo’n veertien meter hoog. Tijdens de vlucht werd elke beweging tot in detail vastgelegd. Daaruit rolt een wiskundig model dat verklaart hoe de slang het doet.

Opwaarts
“De slang creëert een liftkracht door een combinatie van zijn platte lijf en de hoek waarmee hij in de luchtstroom belandt.” Voor de slang van een boomtak afspringt, vormt hij met zijn lichaam een soort ‘J’. “De slang wordt omhoog gedrukt, zelfs wanneer deze naar beneden beweegt, doordat de opwaartse component van de aerodynamische kracht groter is dan het gewicht van de slang.” De slang valt dus nooit direct naar beneden, maar glijdt als het ware door de lucht heen.
meer